ประวัติความเป็นมา ตำบลปากแคว
ตำบลปากแควเป็นตำบลที่มีตำนานเล่าขานกันมาว่า แต่เดิมมีชื่อว่า " บ้านปากแม่น้ำ " และหลังจาก
มีการแบ่งพื้นที่ออกเป็นหมู่บ้านต่างๆ ในเขตพื้นที่ของตำบล จึงเรียกกันว่า " ปากแคว " ซึ่งมีความหมายว่ามี
ที่ตั้งอยู่บริเวณปากแม่น้ำก่อนเข้าสู่ตัวอำเภอเมืองสุโขทัย ซึ่งอยู่ทางทิศเหนือของอำเภอเมืองสุโขทัย
ระยะทางห่างจากตัวเมืองสุโขทัยเพียง 2 กิโลเมตร และมีลักษณะภูมิประเทศเป็นพื้นที่ราบลุ่ม มีแม่น้ำยมไหล
ผ่านกลางพื้นที่ของตำบลปากแคว ซึ่งฝั่งตะวันออกของของลำน้ำยมมีหมู่บ้านทั้งหมด 6 หมู่บ้าน คือ หมู่ที่ 2 ,
3 , 4 , 5 , 8 , 9 และมีถนนลาดยางสายหลักที่ผ่านพื้นที่ จำนวน 2 สาย คือ ถนนจรดวิถีถ่อง หรือทางหลวง
แผ่นดินหมายเลข 101 และถนนบายพาส สายจังหวัดสุโขทัย - พิษณุโลก หรือทางหลวงแผ่นดินหมายเลข
101 และฝั่งตะวันตกของของลำน้ำยมมีหมู่บ้านทั้งหมด 3 หมู่บ้าน คือ หมู่ที่ 1 , 6 , 7 และมีถนนลาดยางสาย
หลักที่ผ่านพื้นที่ จำนวน 2 สาย คือ ถนนสายสุโขทัย - อำเภอศรีสำโรง หรือทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 1195
และถนนบายพาส สายจังหวัดสุโขทัย - จังหวัดตาก และจังหวัดกำแพงเพชร หรือทางหลวงแผ่นดินหมายเลข
101 และมีคลองสาขาแยกออกจากแม่น้ำยม จำนวน 14 คลอง องค์การบริหารส่วนตำบลปากแคว อำเภอเมือง
สุโขทัย จังหวัดสุโขทัย เป็นองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น เดิมเป็นสภาตำบลปากแคว ตั้งขึ้นตามพระราชบัญญัติ
สภาตำบลและองค์การบริหารส่วนตำบล พ.ศ. 2537 ได้รับประกาศจัดตั้งเป็นองค์การบริหารส่วนตำบลจาก
กระทรวงมหาดไทยเมื่อวันที่ 19 เดือน มกราคม พ.ศ. 2539 ปัจจุบันเป็นองค์การบริหารส่วนตำบล ขนาดกลาง
กระทรวงมหาดไทยได้ประกาศตั้งตำบลปากแคว โดยแยกพื้นที่จากตำบลมา 9 หมู่บ้าน ได้แก่
บ้านวังหิน อยู่ในเขตของหมู่ที่ 1 ของตำบลปากแคว หมู่บ้านนี้มีลำน้ำไหลผ่าน ซึ่งนำความเจริญมาสู่
บ้านวังหินเปรียบเสมือนสายเลือดที่หล่อเลี้ยงประชาชนในหมู่บ้านในปัจจุบันทั้งทางการเกษตร การประมง ทำ
ให้มีเรื่องกล่าวขานกันหลายชั่วอายุคน จนถึงคนรุ่นหลังหรือคนรุ่นใหม่เกี่ยวกับบ้านวังหินเรื่อยมา ว่าแม่น้ำยม
แต่ก่อนนั้น ตรงหมู่บ้านวังหินในลำน้ำสายแม่ยมจะมีโขดหินเป็นแอ่งใหญ่ ทำให้เป็นวังน้ำยมมีอันตรายมากต่อ
บุคคลที่สัญจรผ่านไปมา บริเวณน้ำวนนั้นในฤดูน้ำหลาก น้ำในแม่น้ำยมจะไหลเชี่ยวมาก พอไหลมาปะทะกับ
ก้อนหินน้อยใหญ่ในแม่น้ำทำให้เกิดน้ำวนขนาดใหญ่สามารถหมุนเอาสิ่งกีดขวางลงไปในน้ำวนได้ เล่ากันว่า มี
เรือกลไฟหลายลำที่ผ่านมาในฤดูน้ำหลากเมื่อแล่นผ่านมาถึงวังน้ำวนนั้น จะถูกน้ำหมุนวนเอาเรือลงใต้น้ำไป
หลายลำ คณะเรือกลไฟได้ตั้งศาลเจ้าขึ้นที่ริมฝั่งน้ำยมตรงที่เป็นวังหินนั่นเอง เพื่อเป็นที่เคารพของคนในหมู่บ้าน
และผู้ที่ผ่านไปมาจนถึงปัจจุบันด้วยเหตุนนี้เองจึงทำให้หมู่บ้านนี้มีชื่อเรียกว่า "บ้านวังหิน"
บ้านบางควาย เป็นหมู่บ้านหมู่ที่ 2 ของตำบลปากแคว เป็นพื้นที่ราบอยู่ตอนเหนือ ของตัวอำเภอเมือง
สุโขทัย ลักษณะดินเป็นร่วนปนทรายมีความอุดมสมบูรณ์มาก สามารถปลูกพืชได้ตลอดปีส่วนใหญ่ปลูกพืชไร่
เช่นยาสูบ นา ข้าว พริก ข้าวโพด ผัก ฯลฯ
บ้านบางคลอง อยู่ในท้องที่หมู่ที่ 3 ของตำบลปากแคว เป็นพื้นที่ราบลุ่ม ในฤดูฝนมีน้ำท่วมขัง ฤดูแล้ง
น้ำจะแห้งประชาชนส่วนใหญ่ประกอบอาชีพเกษตรกรรม ได้แก่ ยาสูบ ข้าวโพด พริก บ้านปากแคว อยู่ในเขตของหมู่ที่ 4 ของตำบลปากแคว เป็นพื้นที่ราบลุ่ม ในฤดูฝนมีน้ำท่วมขัง ระดับน้ำสูงถึง 3 เมตร ในช่วงเดือนกรกฎาคม - ตุลาคม ของทุกปี ฤดูแล้งน้ำจะแห้ง บ้านท่าพระ อยู่ในเขตของหมู่ที่ 5 ตั้งอยู่ทางทิศเหนือของที่ว่าการอำเภอเมืองสุโขทัย ติดต่อกับบ้าน บางคลอง หมู่ที่ 8 ตำบลปากแคว ทิศใต้ติดต่อกับบ้านบางควาย หมู่ที่ 2 ทิศตะวันออกติดต่อกับหมู่ที่ 2 ตำบลตาลเตี้ย ทิศตะวันตกติดต่อแม่น้ำยม เป็นพื้นที่ราบลุ่ม ประชาชนส่วนใหญ่ประกอบอาชีพเกษตรกรรม ได้แก่ ยาสูบบ้านบางคลอง อยู่ในเขตของหมู่ที่ 6 จากเดิมประชาชนบ้านบางคลอง หมู่ที่ 6 ตำบลปากแคว ตั้งบ้านเรือนอาศัยอยู่ตามแนวฝั่งแม่น้ำยม และมีน้ำลึกมีน้ำอยู่ตลอดปี และเป็นแหล่งทำมาหากินของชาวบ้าน
โดยมีชาวบ้านบางส่วนที่ออกหาปลาตามแม่น้ำ ลำคลอง และพบว่ามีป่าฝังคลองอยู่เป็นจำนวนมาก ชาวบ้านจึงพากันเรียกหมู่บ้านนี้ว่า " บ้านบังคลอง "และได้เรียกเพี้ยนจากอดีตมาเป็น " บ้านบางคลอง "จนถึงปัจจุบันบ้านบางทราย อยู่ในเขตของหมู่ที่ 7 เป็นพื้นที่ราบลุ่ม ประชากรส่วนใหญ่ประกอบอาชีพเกษตรกรรมได้แก่ ทำไร่ยาสูบ ปลูกดาวเรื่อง ปลูกพริก ข้าวโพด กลุ่มดินเพาะชำ และโรงสีข้าวบ้านบางคลอง อยู่ในเขตของหมู่ที่ 8 เป็นพื้นที่ราบลุ่ม มีอาณาเขตทิศเหนือติดต่อกับ หมู่ที่ 3 ตำบลปากแคว ทิศใต้ติดต่อ หมู่ที่ 5 ตำบลปากแคว ทิศตะวันออก ติดต่อหมู่ที่ 2 ตำบลตาลเตี้ย ทิศตะวันตก ติดต่อ หมู่ที่ 6 ตำบลปากแคว มีวัดบางคลองเป็นสถานที่สำคัญทางศาสนา และมีโรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบลปากแควในพื้นที่บ้านห้วยลาภ อยู่ในเขตของหมู่ที่ 9 ของตำบลปากแคว บริเวณของหมู่บ้านมีลักษณะกว้างเป็นอ่าวมีพื้นที่เป็นที่ราบลุ่มอยู่ทางตอนเหนือของตัวอำเภอเมืองสุโขทัย ลักษณะดินเป็นดินร่วนปนทรายมีความอุดมสมบูรณ์มากสามารถปลูกพืชได้ตลอดปี ทำให้ชาวบ้านรับจ้างทั่วไปสามารถมีอาชีพเกษตรกร เป็นอีกอาชีพที่มีความสำคัญเนื่องจากพื้นที่หมู่บ้านเป็นที่ราบลุ่ม ชาวบ้านจึงเรียกว่า "บ้านห้วยลาภ" ซึ่งแปลว่า ห้วยที่มีทรัพย์สมบัติจากทรัพยากร เช่น คลองประมงและคลองน้ำแรง